Secde 1: “onu biçimlendirip bir seviyeye koyduğumda, ona ruhumdanda uflediğimde, derhal onun için secde edin ( Hicr/29 )

(Burada secdeden maksat âdem as. Bulaşık bir çamurdan yaratması, meleklerin belki imkânsız olarak gördükleri yaratmadan kaynaklanabilir. Çünkü onların bilgileri dışındadır. Bu yaratılış meleklerden üstün bir niteliktedir. Allah cc. Daha önce sudan ilk nun denilen canlıyı, havadan ise melekleri, dumansız ateşten de iblisi yaratmıştı. Şimdi de topraktan adem as.ı yaratmasıydı. Bu yaratılıştan memnun olmayan bir tek iblis secde etmemişti oysa bütün melekler âdem as. Yaratılmasından dolayı allah’a secde ettiler.)

“Hani rabbin meleklere ‘ ben yeryüzünde bir halife yaratacağım’ demişti. (“halef” yani ardımca gelen) meleklerde ‘ yeryüzünde fesat çıkaraçak, kan dökeçek kimse mi yaratacaksın? Biz seni hamd ederek tespih, seni her bir ayıptan tenzih ediyoruz’.demişlerdi. Rabbi’ ben sizin bilmediklerinizi bilirim’ demişti.” (Bakara/30)

“Ve âdeme bütün isimleri öğretti. Sonra o âlemleri meleklere gösterip, haydin davanızda doğruysanız, bana şunları isimleri ile ehaber verin.” (Bakara/31 )

“ Sübhansın, ya rab! Bizim, senin bildirdiğinden başka bir ilmimizin olması ne mümkün! Her şeyi en iyi şekilde bilen, yaptığını sağlam yapan ve yaptığında bir hikmet bulunan sen, şüphesiz sensin!” Dediler” ( Bakara/32 )

“Ey Âdem! Bunlara, onları isimleriyle haber ver!” Buyurdu. Bu emir üzerine âdem onlara isimleriyle haber verince de buyurduki: “ size ben her durumda göklerin ve yeryüzünün bilinmeyen yanını bilirim, açığa vurduklarınızı ve gizlediklerinizi bilirim.”Demedim mi?” ( Bakara/33)

(Secde 2 ) “Hani meleklere ‘ âdem için secde edin’ demiştik. Onlar hemen secde etmişlerdi, yalnız iblis secdeden çekinmiş, bunu kibirine yediremişti. O zaten kâfirlerdendi.” ( Bakara/ 34 )

( Rabbi meleklere ben bir halife yaratacağım demesi onun ardı sıra gelecek bir halef (bir vekil) ve meleklerden üstün vasıflı bir âdem yaratmasıydı. Küllü vasıfların cüzi vasıflarda yoğunlaşmasıydı. Allah âdem as. Bütün isimlerin hatta bütün ilimlerin sırlarını öğretti. Bu sırlar nesillergeçtikçe açığa çıktı, hatta gelecek nesillerde de açılacak olan sırlar ve ilimler beklenilmektedir. Allah cc. Âdem as. Meleklere isimleri ile hitap edince, sen cebrailsin, sen azrailsin, sen mikailsin, sen israfilsin hatta diğer meleklerede isimleriyle hitap edince allah tekrar meleklere bu üstünlükten dolayı âdem için secde etmesini buyurmuştur.)

( Âdem as. Meleklerden üstün vasıfta yaratılmasında başka bir gerçekte şudur ki hz. Muhammed as. Mescidil haramdan, mescidil aksaya ve oradanda sidreyi müntehaya gidişi yol arkadaşı cebrail ile birlikteydi. Cebrailin buradan öteye geçemeyip, yanacağını bildirerek bir kez daha yaratılmış olan şeçkin insanların meleklerin de ötesine geçebileceği allah cc. Âdemlerde yaratılış mucizelerini göstermiştir.) (İsra/1)

“Rabbim senin yarattığın
Bir peygamber için secde ederim
Bir kur’an için secde ederim.
Bir veli için secde ederim
Bir sultan için secde ederim
Bir dost içim secde ederim
Bir kamil için secde ederim
Yalnız sana secde ederim.”

Mustafa AYALTI
İstanbul, MART 2015