Allah cc. A'raf Suresi, Ayet 28’de “O imansızlar çirkin bir iş yaptıkları zaman: “Biz atalarımızın da böyle yaptığını gördük; esasen Allah da bize böyle emretti” derler. Şöyle de: “Allah, hiçbir zaman kötü ve çirkin işleri emretmez. Yoksa siz, Allah hakkında bilmediğiniz şeyleri mi söylüyorsunuz?” diye buyurmaktadır.

Nefs ve Ruh metaforunu analiz ederek, Sultanımın himmetleriyle yazımıza başlayalım inşallah. Nefs; bir şeyin varlığı, öz benliği ve kendisi olmakla beraber, beden kalıbına tevdi edilen ve kötü huyların mahalli sayılan bir latifedir nefs. Öfke, kin, kibir, haset ve dünyevi ihtiraslar, nefsin hükümlerinden en çetini ve en zor olanlarıdır.

Nefsani arzuları terbiye etmek veya terk etmek mümkündür. Nitekim Allah cc. Naziat Suresi, Ayet 40 ve 41’de “Kim Rabbinin makamından korkmuş ve nefsini hevadan men etmişse, muhakkak Cennet, onun varacağı yerdir.” diye buyurmaktadır.

“En büyük düşmanın, iki yanın arasındaki nefsindir” diye buyuran Peygamberimiz Sav. Efendimiz “Küçük cihattan büyük cihada, nefs ile mücadeleye döndük” diye buyurmuştur. “Nefs kötülüğü çokça emredicidir” diye buyuruyor Allah cc. (Bakınız Yusuf 53). Söz konusu Ayeti Kerime, nefs, kötü sıfatların merkezi olduğuna işaret buyurmaktadır.

Can ve hayat anlamına gelen ruh, beden kalıbına tevdi edilmiş rabbani, ilahi bir latifedir. Ruh bedende bulunduğu sürece Allah cc, ruhun mahalli olan tene can ve hayat vermektedir. İnsan ruh ile değil, hayat ile diri ve canlıdır. Ruh, Rabbimin arzu ettiği istikameti üzere olan kişilerin bütünüdür. Nefs ise; dünyevi ihtirasların bütününe sahip olma gayretidir. Her ikisi de birbirlerini esareti altına alma gayretindedirler.

Mutasavvıflarımız, nefs ile ruhu ayrı ayrı varlıklar olduğunu buyurarak, birbirlerini kendi esaretleri altına almaya gayret ettiklerini ifade etmişlerdir. Daha önceki yazılarımızda da arz ettiğimiz üzere; insan vücud-u anasırının iki hal mertebenin zuhuru olduğunu ifade etmiştik. Birisi ruhaniyetimiz, diğeri ise nefsaniyet yönümüzdür.

Görüyoruz ki; insanda İki zıt kutup bir arada. İki zıt kutup bir arada olduğuna göre; buradan şu sonuca varabiliriz. İnsan bedeni bir muharebe alanı gibidir diye buyurur büyüklerimiz. Bundan da anlıyoruz ki; söz konusu muharebe alanında savaşan, ruhaniyetimiz ile nefsaniyetimizdir. Her ikisinin de amacı; gayelerine ulaşmaktır. Nefsaniyetin gayesi, insan bedenini istila edip, o kişiyi kendi esareti altına alıp şeytanın sevk idaresine teslim etmektir. Ruhaniyetin tek bir amacı vardır, o da tevhit bayrağını gönül kalesine dikip, ana yurdunda ikamet etmektir. Çünkü gönül kalesi Rabbimin nazargahı ilahisidir.

Değerli dostlar; Ruhun yurdu, Ruhun anavatanı gönüldür. Orası Rabbimin mihman olduğu/olacağı yerdir. Rabbim, makamların en yücesi olan gönül makamından seyreyler kainatı, deryayı.

Hakikate Kavuşma yolculuğumuzda yani ruhani yaşam yolculuğumuzda, nice kapıların aralanacağını bir bilebilsek dostlar. O vakit her yerde ve her şeyde Rabbimize şahitlik ederiz. Çünkü; her varlık cenabı hakkın mazhariyetidir, göründüğü yerdir dostlar.

Aslında bu fani alem hakikat yolculuğumuzun başlangıç noktasıdır. Rabbimize sevgiyle, sadakatle adanmışlıkla teslim olmadıkça, hakikatimize ulaşmamız asla mümkün olmayacaktır. Bizleri yiyip bitiren vücudu anasırımıza kök salmış şeytani vasıflardan kurtulmadıkça, hakikat yolculuğuna çıkmamız asla mümkün olmayacaktır.

Yaratılışımızın sırrına vakıf olduğumuzda, nefsimizin esaretinden kurtulup, ruhumuzun esaretine girmek en büyük arzumuzdur. Ezel olan varlığımız, fani alemde kazandıklarımızı ahir aleme ebediyete taşır. Soralım kendimize, enfüs alemimize soralım. Bizler şeytanın yurdunda mıyız? yoksa ruhun yurdunda mıyız?

Yolculuğumuz insan olma yolculuğu, hakikatine ulaşma yolculuğu olduğuna göre, insanlık libasını, elbisesini giydiğimizde dönüp baktık mı acaba kendimize. Ben kimim? Amacım Nedir? yolculuğumuz Nereye? Hala gaflet uykusunda mıyız? Gönül dostu kardeşlerim; hakikate gözümüzü açmadan, gaflet uykusundan uyanmadan gönül yurduna mihman olamaz ruhumuz.

Koşulsuz teslim olursan sonsuzluğun hakikatine, Gönül kalesinde diktiğin tevhit bayrağını sonsuza kadar taşırsın dostlar. O vakit korku nedir bilmezsin. Ruhunun yurduna sahip çıkarsın sadakatle, samimiyetle. Sonrada; Allah cc. nun hidayet ettikleri kimselerin gözlerinden gaflet perdesi kalkar ve hakikati görür. İşte o zaman her zerreden tat alır ruhumuz.

Değerli dostlar; hakikatimize ulaştığımızda, kulak; güzel sedalardan, göz; güzel olan her şeyi görmekten, dil; hoş sedalar söylemekten tat alır. Aynı şekilde ruh da eşyanın hakikatini idrak ve Allah’ın cemalini görmekten lezzet alır. Dolayısıyla, insan gönlünün lezzet ve saadeti, Allah’ı bilme ve sevme dedir. Fani alemin sevgisi gibi, fani lezzetler de ölümle sona erer. Fakat Allah’ı bilme ve O’nun sevgisinden nurlanan ve O’nun cemalini görmekle manevi zevke gark olan ruhun mutluluğu ebedidir ve sona ermez.

Eğer insanın gönül aynası temiz ve parlak ise, manevi suretleri gönül aynasında görür. Eğer insanın gönlü fani alemle meşgul ise, bu insanın gönül aynası kararmıştır. Böyle bir aynadan ruh bu manevi alemi seyredemez. İnsan gönlü paslı ve karartılmış bir halde ise, nefs hakimiyetini insan bedeninde kurmuştur. Allah muhafaza.

Aslında Ruh; asıl yurduna dönmek ister. Ruhumuzun bu arzusuna benliğimiz müsaade etmez. Vücud-u anasırımız benliğimizin esaretinden veya şeytanın esaretinden kurtulamadığı sürece ruhumuz yurt hasreti devam eder gider, güzel kardeşlerim.

Sonuç olarak; bu hasret bu dünyadan göçünce biter. Kalbin ıstırabı son bulur. Ama ömrümüz olduğu müddetçe kalp mustarip olur.

Mustarip olan kalbin ıstırabı, bir nebze gönül yurdundan esen rüzgarlarla diner. Melekut aleminden esen ve oranın kokularını taşıyan rüzgarlar, ruhun inşirah bulmasına vesile olur.

Kur’an, mutlak ifadelerle insanı daima zayıf ve Allah’a muhtaç; topraktan yaratılmış, bir ümmet iken bazen de ihtilafa düşüp dağılan, çok aceleci, isyana mütemayil ve mağrur, şımarık ve nankör, bazen cahil ve zalim gibi sıfatlarla anılmıştır insan.

Rabbim bizleri hakikatine tevhit bayrağını diken kullarından eylesin.

Rabbim cümlenizden razı ve hoşnut olsun.

Kalın sağlıcakla.

Mustafa AYALTI
İstanbul, 22 Kasım 2023