Yazımıza bir ayet-i kerime ile başlayalım İnşallah. Allah (c.c.) Nisa Suresi, Ayet 86’da ‘‘Size bir selam verildiği zaman siz de ona daha güzeliyle karşılık verin veya aynısıyla iade edin!” diye buyurmaktadır. Ayet-i kerimeden de anlaşılacağı üzere Müslümanların birbirleriyle selamlaşmaları ilahi bir emirdir.
Selam; Allah (cc.)’ın güzel isimlerinden birisi olup ‘ayıptan, kusurdan, eksiklikten, fani olmaktan ve zevalden salim olan; kurtuluş ve esenlik kaynağı olan ve isteyenleri selamete kavuşturan’ bir kavramdır. Bir kimseye yapılabilecek en güzel dualardan biridir. Selam aynı zamanda ‘Ben Müslümanım, benden sana zarar gelmez, selamettesin’, ‘selamet üzere ol’ anlamlarını da ihtiva eder.
Selâm; maddi ve manevi her türlü zarardan ve kötülükten uzak kalmak, dünyevi musibetlerden ve ahiret azabından kurtulmak manalarını topluca ifade eden bir tabirdir.
Birbirleriyle karşılaşan Müslümanlar karşılıklı sevgi, dostluk, iyi niyet ve iyi dileklerini ifade etmek üzere birbirlerine “Selâmün Aleyküm” veya daha efdal olarak “Es-Selâmü Aleyküm” şeklinde hitap eder ve buna “selâm verme” denir. “Aleyküm Selam” şeklinde karşılık verilmesine de “selâm alma” denir.
Bu şekilde selamlaşmak, yalnız Müslümanlara has bir uygulamadır. Diğer dinlerde böyle bir selamlaşma şekli yoktur. Bunun dışındaki selamlaşma şekli bidattır. (Parmak işaretiyle, el ve baş işaretiyle vb.) Ancak sağır ve dilsizlik gibi mazereti olanlara işaretle selam verilebilir ve mukabele edilebilir. Selam vermenin sünnet olduğunu, almanın ise farz olduğunu sırası gelmişken arz etmek isterim.
Mütefekkirlerimiz selamın, muhafaza manasına geldiğini, “Es-Selamü aleykenin’’ manasının “Allah’ın muhafazası ve koruması senin üzerine olsun, Allah yar ve yardımcınız olsun’’ demek olduğunu ve aynı zamanda selam verilen kimseye iyilik, sıhhat ve afiyet dilemek olduğunu buyurmuşlardır.
Selâm; mü’minlerin birbiriyle kaynaşmasını ve ülfetini sağlayan, Allah’ın rızasına kavuşmak için mü’minlerin birbirlerine yaptığı bir duadır. Selam verildiğinde daha güzel bir şekilde veya aynısıyla ‘‘ve Aleyküm’üs-Selam ve Rahmetu’llahi ve berekâtühü” veya “ve Aleyküm’üs-Selâm” şeklinde karşılık verilmelidir.
Kızgınlık ve dargınlık, kin ve nefret gibi insanlar arasında düşmanlığa sebep olan kötü huy ve davranışları da yok eder selam. Furkan Suresi, Ayet 63’te Allah (cc.) buyuruyor ki ‘‘Rahman’ın öyle kulları vardır ki kendini bilmez birileri kendisine laf attığında selam derler ve geçer giderler.’’ Bir Müslümana “Selâmün aleyküm” demek “Ben de Müslümanım, benden sana zarar gelmez, benden yana selamettesin’’ demektir.
Birbirimize selam vermek için tanışıyor olmamız gerekmez. Peygamberimiz (sav.) Efendimiz bize selamı yaygınlaştırmamızı, tanıdık tanımadık herkese selam vermemizi emretmiştir.
Mustafa AYALTI
Akçay, 10 Haziran 2018