09 Kasım 2024
7 Cemaziye'l-Evvel 1446
halveti
MENÜ
SOHBETLER HAZRET-İ MUHAMMED'IN
(S.A.V) HAYATI
SEVGİLİ PEYGAMBERİM KUR'AN-I KERİM İLMİHAL İSLAM VE TOPLUM 40 HADİS HADİS-İ ŞERİFLER OSMANLICA SÖZLÜK RÜYA TABİRLERİ BEBEK İSİMLERİ ABDÜLKADİR BİLGİLİ
(SEBATİ) DİVANI
NİYAZİ MISRİ DİVANI HİKMETLİ SÖZLER KUR'AN-I KERİM ÖĞRENİYORUM KUR'AN-I KERİM (SESLİ ve YAZILI) SESLİ ARŞİV İLAHİLER KVKK ve GİZLİLİK POLİTİKASI
İSLAM ve TASAVVUF
TASAVVUFUN TARİFLERİ TASAVVUFUN DOĞUŞU TASAVVUFUN ANADOLU'YA GİRİŞİ HALVETİLİĞİN TARİHİ HALVETİLİĞİN TARİHİ GELİŞİMİ HALVETİLİĞİN TÜRK TOPLUMUNDAKİ YERİ HALVETİYYE SİLSİLESİ PİRLERİMİZİN HAYATLARI MEHMET ALİ İŞTİP (VAHDETİ) ABDÜLKADİR BİLGİLİ (SEBATİ) İBRAHİM GÜLMEZ(KANÂATÎ)
EHLİ - BEYT
EHL-İ BEYT KİMDİR? EHL-İ BEYTİ SEVMEK
RESÛLULLAH'I SEVMEKTİR
EHL-İ BEYT EMANETİ RESÛLULLAH'TIR EHL-İ BEYTİN HALİ NUH'UN GEMİSİ GİBİDİR EHL-İ BEYT OLMAK HEM NESEBİ HEMDE MEZHEBİDİR
ONİKİ İMAMLAR
HZ. İMAM ALİ K.A.V RA HZ. İMAM HASAN-I (MÜCTEBA) HZ. İMAM HÜSEYİN-İ (KERBELA) HZ. İMAM ZEYNEL ABİDİN HZ. İMAM MUHAMMED BAKIR HZ. İMAM CAFER-İ SADIK HZ. İMAM MUSA-İ KAZIM HZ. İMAM ALİYYUL RIZA HZ. İMAM MUHAMMED CEVAD (TAKİ) HZ. İMAM ALİ HADİ (NAKİ) HZ. İMAM HASAN’UL ASKERİ HZ. İMAM MUHAMMED MEHDİ






EDEB HADDİNİ BİLMEKTİR


Yazıma bir Hak dostumuzun dörtlüğü ile başlamak istiyorum.


“Edeb bir tac imiş nur-u Huda’dan,
Giy ol tacı, emin ol her beladan.
Edebledir kemal-i âdem,
Edebledir nizam-ı âlem.”

“E-D-B” mastarının isim hali olan “EDEB”; yerinde ve ölçülü davranma melekesine haiz, Cenab-ı Hakk’ın muradı üzere kainatın yaratılmasına vesile olan cemadat, nebatat, hayvanat ve insanata, kısacası bütün yaratılmışlara ayırt etmeksizin hoşgörülü, her hususta haddini bilip sınırı aşmama, terbiye ve nezaket kuralları içerisinde, zarafet ve incelikle, örf ve adetlerine uygun hareket etme serbestliğine denir.

“Güzel ahlakın, Muhammedi ahlakın tamamını ihtiva eden “EDEB’’ kelimesi için güzelliklerin ve iyiliklerin toplu adı da diyebiliriz. “E-D-B’’ mastarının açılımı, bazı mutasavvıflar tarafından şöyle izah edilmeye çalışılmıştır: E- Eline, D- Diline, B- Beline sahip olmaktır. Bizlere anlatılmak istenen bu üç ana başlığın ilim kaynağı “E-D-B” mastarının isim hali olan “EDEB” dir. Edeb’in Mekteb-i Rüştiyesi ise Tehvid-i Meratiplerdir.

İnsani asliyesine kavuşmak üzere manevi yolculuğa çıkan bir salik, her yerde ve her an kendisini görmeli, her hareketinin murakabe altında olduğunu bilmeli, Cenab-ı Allah’ı düşünerek ve buna bağlı olarak, ağzından çıkan sözlere, yaptığı hareketlere dikkat ederek edeb üzere bulunmalıdır. Zaten insan olmanın özü ve özeti de edebli olmaktır.

Edeb; tevhiddir, dervişliktir. Mutlak varlığın karşısında varlık iddiasında bulunmamaktır. Edeb’inde şüphesi, eksiği olanın kulluğunda, kıyamında, rükûsunda ve secdesinde de edebi olmaz. Çünkü namazın da edebi, tadil-i erkândır.

Kişi, bilim ve ibadet ile ne kadar meşgul olursa olsun, öncelikle ilminde, duygusunda, teslimiyetinde ve ahlakında edebi ve adabı yaşamalıdır. Hakikatte ilim, güzel ahlaktır. İlim, edebdir.

Hakikat-i asliyesine vakıf olan ehli dostun; hem zahir hem de batın duygularında giyineceği adap hırkası, mutlaka Rabbini temsil etmelidir. (Adab; edeb’in çoğuludur.) Edebli ehli ihvan, Rabbiyle meşgul olandır. Rabbiyle meşgul olanın sonucu ise Rabbi olur.

Buradan hareketle dikkatlerinizi şu noktaya çekmek istiyorum: İslam’ın şartı şerksiz şüphesiz beştir, bu tartışma dahi kabul etmez. Ama konumuzun daha iyi anlaşılabilmesi, daha iyi kavranabilmesi açısından; Bazı mutasavvıfların ve Aziz Efendimiz İbrahim Kanaati Rahmetullahi Aleyh’in de buyurduğu üzere: “Evet İslam’ın şartı beştir ama hakikatte altıncısı “Haddini bilmektir.’’ (Bkz. Rağmen, Ali BEKTAŞ) Cenab-ı Hak Hucurat suresi, ayet 3’te “Gerçekten Allah’ın peygamberinin yanında seslerini kısanlar, bunlar o kimselerdir ki, Allah kalblerini takva için imtihan etmiştir, onlara bir mağfiret ve büyük bir mükâfat vardır’’ diye buyurmaktadır.

Edeb, kendini tanımakla başlar, haddini bilmekle devam eder. Nitekim irfana ermenin ilk şartı “Kendini bilmektir.” Kişinin Yaratan’ına karşı edebi, Allah ile birliktelik şuuru demek olan, ihsan duygusuyla kendini okumasıdır. Diğer bir ifade ile ahsen-i takvim sırrını anlamaktır. Yaratan’ın, yaratılanı bir amaca yönelik olarak yarattığını bilen, gören ve yaşayan bir ehli dost, ibadetlerini ihlâs ve takva ile tamamlamalıdır. Sürekli bizimle olan ve bize şah damarından daha yakın olduğunu bildiğimiz Rabbimizin her an huzurunda olduğumuzun idrakiyle, duygusuyla, hissiyatıyla, edebinde ve adabında daim olmalıdır. (Bkz. Kaf, 16)

Hakikatine hicret etmiş bir kişi, insanlara karşı edebli olan her insanı Rahmân’ın mazharı olarak ve aynı zamanda Rahman’a mihman olabilecek gönül taşıyıcılarından birisi olarak görmelidir. Çünkü o, eliyle, diliyle ve bedeniyle kimseyi kırmayacak bir duyguya sahip olduğu için her insana değer verendir. Çünkü değer görmenin yolu da değer vermekten geçer.

Edeb’te aslolan; insanlarla iyi geçinmek, aslâ yük olmamaktır. Aksine yük almaktır. Hased, kibir ve cimrilik gibi nefsânî hasletleri aşarak paylaşan, alçak gönüllü ve cömert olmaktır. Kimseyi incitmemek, kimseden incinmemektir. Dilini kötülüklerden arındırarak güzelliklere alıştırmaktır. Gözünü, kulağını ve diğer uzuvlarını güzelliklerle buluşturmaktır. Gönlünü herkesle barıştırmaktır. Karşılaştığı çirkinlik ve kötülükleri, tatlı dil ile halletmektir.

Yaratılmışlara karşı edeb ise; her varlığı, yaratanı sebebiyle saygın ve değerli görmektir. Canlı cansız her şeyi önemsemektir.

Peygamberimiz Sallallahu Aleyhi Vesellem Efendimiz bir hadis-i şeriflerinde: ”İman yetmiş veya (Altmış) kadar daldan ibarettir. Bunların en yükseği “La ilahe illallah’’ demek, en aşağısı da insana zarar veren şeyleri yoldan kaldırmaktır. Utanmak da imanın dallarından biridir.’’ diye buyurmaktadır.

Sonuç olarak; " Yüce Rabbimizin, her an her yerde, bizimle beraber olduğu ve kesintisiz olarak gözetlendiğimiz gerçeği malumunuzdur. Ve böylece edebli ehl-i ihvan “Haddini bilmektir’’ farkındalığı bizden açığa çıkmalıdır.

Allah, Hadid suresi ayet 4’te "Her nerede olursanız olun, O sizinle beraberdir" diye buyurmaktadır. Ayet-i kerime bilinçli olarak bir ehli ihvanın gönlüne yerleşirse artık o ehli ihvan hareketini bir Sultan'ının, bir mürşid-i kamilinin huzurunda imiş gibi kendisini düzeltme gayretinde olur. Buradan da anladığımız şu olmalıdır: Kâinatın en büyük hakikati iman, imanın en büyük hakikati ise edeptir, adaptır’ zevki bizden açığa çıkmalıdır.

Allah, varlığını ve haddini bilenlerden, Cenab-ı Hakk’ın sonsuz ve sınırsız varlığını idrak edip evrendeki “HİÇ”liğini idrak edenlerden eylesin.

Rabbim, cümlemizi hakikati görerek, hakikati idrak ederek, hakikati yaşayarak şuurlanan ve haddini bilenlerden eylesin.

Rabbim cümlenizden razı ve hoşnut olsun.

Rabbim cümlemizin yar ve ayanı olsun.



Mustafa AYALTI
İstanbul, 16.05.2015




Derneğimiz
Mekke Canlı Yayın
Medine Canlı Yayın
Eserlerimiz
İlahiler
Sure ve Namaz
Namaz Kılmayı Öğreniyorum
Tecvid Dersleri
SON EKLENENLER
GÜNÜN AYETİ
Artık Beni zikrediniz ki Ben de sizi zikredeyim ve Bana şükrediniz, Bana nankörlükte bulunmayınız.
(BAKARA-152)
ÖZLÜ SÖZLER
  • Ezeli ervahta nur-u Muhammedi ile beraber olmaya halvetilik denir.
  • Adem "ben hata yaptım beni bağışla " dedi, İblis ise" beni sen azdırdın" dedi ya sen!... sen ne diyorsun?
  • Edep, söz dinlemek ve gönle sahip olmaktır.
  • Güzelliğin zekatı iffet ve edeptir. (Hz. Ali)
  • Zeynel Abidin oğlu Muhammed Bakır'a "Ey oğul, fasıklarla cimrilerle yalancılarla sıla-i rahimi terk edenlerle arkadaşlık etme." diye buyurmuştur.
  • Kemalatın bir ölçüsü de halden şikayet etmemektir.
  • En güzel keramet gönlü masivadan arındırmaktır.
  • Alem-i Berzah insanın kendisidir.
  • Zahir ve batının karşılığı aşk-ı sübhandır.
  • Mutaşabih ayetler ledünidir.
NAMAZ VAKİTLERİ